Uitglijders

Vanochtend ben ik twee keer uitgegleden. De eerste keer was tijdens de ochtendwandeling. F. stelde mij een vraag waar ik even over na moest denken. Intussen liep ik door en was al aangekomen bij het steile stukje afdaling via een grintpad. Het heeft niet veel geregend hier momenteel, daardoor is het grintpad droog en moet je dus even goed opletten waar en hoe je je voeten neerzet. Omdat ik even over iets anders nadacht deed ik dat dus niet en bam, daar lag ik. Hard op de grond. Zere kont, geschaafde handen, maar verder niks ernstigs gelukkig.

De tweede uitglijder was zojuist op twitter. En hoewel ik de betreffende tweet heb verwijderd, zat ik er nog wel over door te denken en besloot tot nadere uitleg, al was het alleen maar voor mijzelf.

Naar aanleiding van de nog steeds naschokkende zwarte pieten aardbeving in Nederland, kwam deze tweet langs. Een van de vele shockerend bedoelde berichtjes die we de laatste dagen hebben mogen lezen, want ja, ik besteed echt tèveel tijd aan social media! Maar soms laat je je dus even meeslepen en ga je nadenken over iemand die zoiets plaatst. Als je dan toevallig net op twitter zit, ga je hardop denken. Iets wat (helaas) teveel mensen te vaak doen. En ik probeerde een verklaring te vinden voor het feit dat een licht gekleurde meneer, op het eerste gezicht een keurige huisvader, het nodig vindt om zo’n soort racistische drol op internet te zetten.

Ik dacht aan India (ik denk de laatste tijd vaak aan India, als voorbeeldland bij uitstek voor racisme) en keek nog eens naar de foto. Toen trok ik de wederom te snelle conclusie dat deze meneer Noord-Afrikaans moest zijn (het blijkt een Irakees). En dacht toen – inhakend op het soort racisme in India – snel door dat, waarschijnlijk ‘de Noord-Afrikanen’ zich superieur zouden kunnen voelen aan de zwartere Midden- en Zuid-Afrikanen.  Het hoofd kan raar tollen in een mum van een seconde. Zo passeerde ook ineens mijn persoonlijke ervaring van een reis door Frankrijk op weg naar Portugal. Het was hoogseizoen en we stonden urenlang in files in de zomerse bloedhitte voor elke péage post. En overal waren er irritaties tussen automobilisten die vonden dat hun voorgangers niet snel genoeg optrokken of te dicht op hun bumper kwamen te staan. En uit die irritaties kon ik haarfijn opmaken hoe de hiërarchie in Europa was. Nederlanders mopperden over de lakse Fransen met hun beruchte ‘Franse slag’, hetgeen naar hun idee de oorzaak was van het oponthoud. De Fransen foeterden vooral de Spanjaarden en liever nog de Portugezen uit. Die laatsten gingen op hun beurt weer heftig tekeer tegen de Marokkanen in de files. En zo kon iedereen naar ‘beneden’ toe tegen iemand aantrappen. Uitzonderlijke gewaarwordingen die me mijn leven zijn bijgebleven. En dit was alweer 40 jaar geleden.

Die gedachtes heb ik dus allemaal in niet goed afgesloten hokjes in de hersenen opgeslagen zitten. En soms schieten ze voorbij in een flits van een seconde. En dan ga je vroegtijdige conclusies trekken, die niet gerelateerd zijn aan de vermoedelijke werkelijkheid. Zoals in het bovengenoemde geval van de racistische tweet die langs kwam. Ik vroeg me dus hardop af (op Twitter) ‘waarom het toch vaak Noord Afrikanen zijn die zo racistisch uit de hoek kunnen komen‘. Direct ging ik over mijn eigen vraagstelling nadenken en realiseerde me dat het niet bepaald een fijngevoelige vraag was. Bovendien twijfelde ik erg aan de idee dat dit ook werkelijk zo zou zijn! En dan voel je je uitglijden. Je hebt zojuist op een bananenschil getrapt en je begint te glijden. Je probeert nog wat aan schadebeperking te doen en kan uiteindelijk niet anders dan gewoon die stomme tweet deleten en hard op je kont gaan.

Ik wil hier nu niet mijn vraag gaan analyseren, dat kan ik zelf wel en zal ik ook zeker doen. Maar ik realiseer me ineens hoe die hele Pieten-discussie in Nederland aan het escaleren was geslagen. Bij verontwaardiging gaat namelijk een onderbuik spreken die in connectie staat met al die niet goed afgesloten privé hokjes in de hersenen, waar positieve en negatieve ervaringen opgeslagen liggen. Bij social media, en vooral bij twitter, neem je vaak geen moment om goed na te denken en tik je al een tekst in voor het gezegde vorm heeft gekregen in je hoofd. Dit kan hele mooie creatieve gesprekken opleveren. Maar dus ook heel erg veel bagger. Waarover de volgende zich dan weer opwindt, weer een onderbuik reactie komt en daarop weer de volgende. En dan kom je op een punt dat je door de rook van je eigen verhitte verontwaardiging helemaal de weg in je hersens kwijtraakt.

Ik geloof echt niet dat Nederland zo racistisch is als het op social media lijkt. Ik geloof wel dat heel Nederland een onderbuik heeft. En een deel ervan heeft ook een goed stel hersens. Dus misschien moet dat deel van de bevolking zich vanaf nu (omdat ik mijn zegje heb gedaan, hahahahahahaha) zich proberen in te houden met het delen van racistische teksten van anderen. Want het levert nauwelijks discussie op (behalve misschien bij een paar filosofische schrijverTs) maar wel veel negativiteit en onbegrepen angsten.

En in het geval van de hier aangehaalde tekst van deze meneer durf ik te stellen dat het hoogstwaarschijnlijk niet deze huisvader is geweest die dit heeft geschreven, maar dat hij het slachtoffer is van een smakeloze prank van een hacker van zijn account. In dat licht gezien denk ik dat we nòg voorzichtiger zouden moeten zijn.

Dan zou ik nu eigenlijk even een toepasselijke dagsluiting van Dominee Gremdaat moeten zoeken, maar ik volsta met mijn eigen preek aan mijzelf. Amen.

NAWOORD: Het betreffende account van ‘de racist’ is uit de lucht,  beter bewijs dat het gehackt was is er dus volgens mij niet.